Heraldyka archeologiczna jest dziedziną, która zajmuje się badaniem i interpretacją historycznych herbów, symboli i znaków graficznych, które występowały w różnych kulturach i okresach historycznych. Jest to nauka o herbach, która łączy w sobie elementy heraldyki, archeologii i historii sztuki.
Herby i symbole graficzne odgrywały istotną rolę w przekazywaniu informacji o tożsamości, przynależności społecznej i statusie jednostek czy grup społecznych. W przypadku heraldyki archeologicznej skupiamy się na badaniu i interpretacji herbów i symboli, które pochodzą z czasów przedhistorycznych i starożytnych.
Badania w dziedzinie heraldyki archeologicznej obejmują analizę i porównanie znaków graficznych na różnych nośnikach, takich jak ceramika, witraże, reliefy, monety, wyroby metalowe czy rzeźby. Archeolodzy przyglądają się kształtom, wzorom, barwom i kompozycjom tych znaków, starając się odczytać ich znaczenie i kontekst kulturowy.
Wyniki badań heraldyki archeologicznej pozwalają nam na lepsze zrozumienie społeczności i kultur, które tworzyły i używały herbów i symboli graficznych. Herby te często były związane z rodami, władzą, religią, wojskiem czy innymi ważnymi aspektami życia społecznego. Analiza ich zmienności w czasie i przestrzeni dostarcza nam informacji na temat zmian społecznych, migracji, kontaktów międzykulturowych i innych zjawisk historycznych.
Heraldyka archeologiczna może również przyczynić się do identyfikacji i datowania zabytków. Znaki graficzne często pojawiają się na różnych przedmiotach i stanowią ważny element kontekstu archeologicznego. Ich analiza może pomóc w ustaleniu autorstwa, pochodzenia geograficznego czy chronologii zabytków.
Współczesne badania w dziedzinie heraldyki archeologicznej korzystają z różnorodnych narzędzi i metod, takich jak techniki fotograficzne, skanowanie 3D, spektroskopia czy badania pigmentów. Dzięki temu archeolodzy mogą dokładnie analizować i rejestrować herby i symbole graficzne, co przyczynia się do lepszego zrozumienia ich formy, technik wykonania i ewentualnych zmian w czasie.
Heraldyka archeologiczna jest interdyscyplinarną dziedziną, która łączy nauki humanistyczne i przyrodnicze. Wymaga umiejętności analizy ikonograficznej, znajomości kontekstu kulturowego oraz wiedzy z zakresu heraldyki, archeologii i historii sztuki. Badania w tej dziedzinie mogą dostarczać cennych informacji na temat historii, kultury i tożsamości społeczności, które pozostawiły po sobie ślady w postaci herbów i symboli graficznych.