Higiena archeologiczna to gałąź archeologii, która zajmuje się ochroną zdrowia i bezpieczeństwem pracowników archeologicznych oraz zachowaniem odpowiednich standardów higieny podczas prowadzenia prac wykopaliskowych i badań terenowych. W trakcie tych działań archeolodzy często mają kontakt z różnorodnymi materiałami i substancjami, które mogą stanowić potencjalne zagrożenie dla zdrowia. Dlatego niezwykle istotne jest stosowanie odpowiednich procedur i środków, aby minimalizować ryzyko związanego z pracami archeologicznymi.
W ramach higieny archeologicznej archeolodzy są szkoleni w zakresie właściwego postępowania w terenie i przestrzegania zasad bezpieczeństwa. Wiedza na temat potencjalnych zagrożeń, takich jak toksyczne substancje chemiczne, biologiczne czy mechaniczne, jest niezbędna do zapewnienia bezpiecznych warunków pracy. Archeolodzy powinni być świadomi potencjalnych zagrożeń związanych z wykopaliskami, takich jak obecność szkodliwych substancji, grzybów, pasożytów czy ostrego narzędziarstwa, i stosować odpowiednie środki ostrożności.
Ważnym elementem higieny archeologicznej jest również odpowiednie zarządzanie odpadami. W trakcie prac archeologicznych generowane są różnego rodzaju odpady, takie jak zużyte narzędzia, materiały konstrukcyjne, opakowania, substancje chemiczne czy odpady biologiczne. Archeolodzy powinni stosować się do wytycznych dotyczących segregacji, przechowywania i usuwania odpadów, aby minimalizować wpływ na środowisko i zapewnić czystość terenu wykopaliskowego.
Higiena archeologiczna obejmuje również dbanie o higienę osobistą pracowników archeologicznych. W terenie często brakuje dostępu do bieżącej wody, toalet czy innych udogodnień sanitarnych. W takich sytuacjach niezwykle istotne jest utrzymanie odpowiednich warunków higieny, takich jak regularne mycie rąk, korzystanie z środków dezynfekcyjnych, odpowiednie przechowywanie żywności oraz dbanie o czystość ubrań i sprzętu.
Higiena archeologiczna ma również znaczenie dla długoterminowego zachowania znalezisk i artefaktów. Odpowiednia konserwacja i przechowywanie znalezisk archeologicznych są kluczowe dla ich dalszego badania i eksponowania w muzeach czy innych instytucjach. Archeolodzy stosują specjalistyczne metody i materiały konserwatorskie, aby zapobiec degradacji i zniszczeniu znalezisk, takich jak artefakty wykonane z metalu, kości czy tkanin.
Higiena archeologiczna jest nieodłączną częścią praktyk archeologicznych i ma ogromne znaczenie zarówno dla zdrowia pracowników, jak i dla ochrony i zachowania dziedzictwa kulturowego. Dbałość o higienę w trakcie prowadzenia prac wykopaliskowych pozwala na bezpieczne i skuteczne badanie śladów przeszłości oraz zapewnia długoterminową ochronę i dostępność znalezisk archeologicznych dla przyszłych pokoleń.