Trwają prace pilotażowe w ramach europejskiego projektu TRIQUETRA, który ma na celu zminimalizowanie skutków zagrożeń, jakie wynikają ze zmian klimatycznych, względem materialnego dziedzictwa kulturowego. W Polsce objęte jest stanowisko archeologiczne nazywane “drugim Biskupinem”.
Spis treści:
Idea projektu TRIQUERTA
Materialne dziedzictwo kulturowe jest zagrożone nie tylko działalnością człowieka. Wśród niesprzyjających czynników wymienia się również zmiany klimatyczne, a także pozostałe procesy naturalne takie jak erozje oraz zmiany chemiczne gleby i wody. W celu łagodzenia ryzyka skutków zagrożeń na zabytki powołano projekt TRIQUERTA, w którym bierze udział 21 instytucji z całej Europy.
Polska reprezentowana jest przez Narodowy Instytut Dziedzictwa, a także Uniwersytet. im. Adama Mickiewicza. Wdrożenie projektu polega na rozwoju Systemu Wspomagania Decyzji, dzięki któremu będzie można analizować stopień zagrożenia poszczególnych czynników naturalnych na zabytki. W tej ocenie będą wykorzystywane nowoczesne narzędzia i technologie, takie jak badania teledetekcyjne, czy też wykorzystanie czujnika spektroskopowego.
“Drugi Biskupin” objęty projektem TRIQUERTA
Pilotażowy projekt będzie dotyczył ośmiu kompleksów archeologicznych rozmieszczonych w całej Europie. Do nich zaliczają się m.in. pozostałości po świątyni w Kalapodi w Grecji, a także stanowisko Villa di Giulia we Włoszech. Na terenie Polski projektem TRIQUERTA będzie objęty kompleks archeologiczny nazywany “drugim Biskupinem”. Jest to osada obronna znajdująca się w Smuszewie przynależącym do gm. Gołańcz oraz gm. Damasławek w województwie wielkopolskim.
Osada była zamieszkiwana przez ludność kultury łużyckiej, dlatego właśnie jest ona porównywana do powszechnie znanego Biskupina. Ludność na tych terenach zamieszkiwała tereny znajdujące się nad brzegiem Jeziora Czeszewskiego. Szczegółowe badania powierzchniowe, a także pozostałe badania archeologiczne wskazują, iż osada funkcjonowała w połowie VIII wieku p.n.e.. Osadę tworzyło zwarte, drewniane budownictwo, które było posadowione na warstwie faszyny.
Ochrona kompleksu archeologicznego w Smuszewie
Pierwsze spotkanie przedstawicieli biorących udział w projekcie TRIQUERTA odbyło się już w dniach 18-20 stycznia 2023 roku w Atenach. Polskie instytucje będą zajmować się wpływem rolnictwa, a także czynników naturalnych na kompleks archeologiczny w Smuszewie. Brane pod uwagę będą także lokalne podtopienia, czy też zmiany temperatury wody, która przykrywa drewniane konstrukcje.
Dzięki jak najlepszej ochronie zabytkowej osady w Smuszewie, przed wpływem zmieniających warunków klimatycznych, istnieje większa szansa na zachowanie kompleksu w jak najlepszym stanie dla przyszłych pokoleń. Brak jakiejkolwiek ingerencji oraz ochrony, może doprowadzić do rozkładu konstrukcji pochodzących sprzed 2,7 tys. lat. Ponadto wypracowane metody ochrony osady w Smuszewie w ramach projektu TRIQUERTA pozwolą na zastosowanie tych samych procesów na stanowiskach archeologicznych znajdujących się w podobnych warunkach.
fot. NID/ Agnieszka Makowska